जागतिक मातृभाषा दिनाच्या निमित्ताने... ✍️

आज 21 फेब्रुवारी...

जागतिक मातृभाषा दिनाच्या निमित्ताने... ✍️

"भाषा केवळ संवादाचे साधन नाही, ती आपल्या भावनांची, विचारांची आणि संस्कृतीची अभिव्यक्ती आहे."

जागतिक मातृभाषा दिन दरवर्षी २१ फेब्रुवारी रोजी साजरा केला जातो. भाषिक विविधतेला प्रोत्साहन देणे, मातृभाषांचे संवर्धन करणे आणि बहुभाषिक शिक्षणाला चालना देणे हा या दिवसाचा मुख्य उद्देश आहे.

🔰जागतिक मातृभाषा दिनाचे महत्त्व...

इतिहास आणि उगम...

बांगलादेशातील भाषा आंदोलन 1952 : 21 फेब्रुवारी 1952 रोजी ढाका (माजी पूर्व पाकिस्तान, आताचा बांगलादेश) येथे विद्यार्थ्यांनी बंगाली भाषा अधिकृत करण्यासाठी आंदोलन केले. यावेळी पोलिसांच्या गोळीबारात अनेक विद्यार्थी मृत्युमुखी पडले.

बांगलादेश सरकारच्या मागणीवरून, युनेस्कोने 17 नोव्हेंबर 1999 रोजी हा दिवस आंतरराष्ट्रीय मातृभाषा दिन म्हणून जाहीर केला आणि 2000 सालापासून तो अधिकृतपणे साजरा केला जात आहे.

मातृभाषेचे महत्त्व...✍️

1. सांस्कृतिक ओळख: प्रत्येक भाषा ही त्या समाजाची ओळख असते. ती लोकांची परंपरा, संस्कृती आणि विचारसरणी प्रतिबिंबित करते.

2. शिक्षणातील महत्त्व: बालकांची बौद्धिक वाढ मातृभाषेतून शिक्षण घेतल्यास अधिक चांगली होते.

3. भावनिक आणि मानसिक विकास: व्यक्तीला आपली मातृभाषा समजणे आणि वापरणे सोपे वाटते, त्यामुळे संवाद कौशल्य सुधारते.

4. भाषिक विविधतेचे संवर्धन: अनेक भाषा नामशेष होत आहेत; त्यांना वाचवण्यासाठी जागरूकता निर्माण करणे आवश्यक आहे.

🔰जाणीव जागृती आणि त्याचे महत्त्व...✍️

का आवश्यक आहे?

युनेस्कोच्या अहवालानुसार, 40 % लोक आपल्या मातृभाषेतून शिक्षण घेऊ शकत नाहीत.

सुमारे 40 % भाषा लुप्त होण्याच्या मार्गावर आहेत.

जागरूकता निर्माण केल्याने मातृभाषांमध्ये शिक्षणाचा विस्तार होऊ शकतो आणि लुप्त होणाऱ्या भाषांचे जतन होऊ शकते.

जाणीव जागृती करण्याचे उपाय...

शाळा आणि महाविद्यालयांमध्ये मातृभाषेतील शिक्षणाचा आग्रह धरणे.

सोशल मीडिया, वृत्तपत्रे आणि टीव्हीद्वारे भाषिक संवर्धनाविषयी जनजागृती करणे.

स्थानिक साहित्य, काव्य, लोककला आणि संस्कृती यांना प्रोत्साहन देणे.

मातृभाषेतून शैक्षणिक व व्यावसायिक संधी वाढविण्यासाठी सरकारने धोरणे राबवणे.

🔰जागतिक मातृभाषा दिनानिमित्त आयोजित कार्यक्रम..

शाळा व महाविद्यालयांमध्ये...

निबंध स्पर्धा व वक्तृत्व स्पर्धा: विद्यार्थ्यांमध्ये मातृभाषेची गोडी निर्माण करण्यासाठी.

कविता वाचन व कथा सांगण्याच्या स्पर्धा: स्थानिक भाषेतील साहित्याला चालना मिळावी.

चित्रकला व पोस्टर स्पर्धा: भाषिक विविधता आणि मातृभाषेचे महत्त्व दर्शविणारे चित्र प्रदर्शन.

साहित्य व कला क्षेत्रात...✍️

स्थानीय भाषांतील ग्रंथप्रदर्शने: विविध भाषांतील साहित्यिक कृतिंचे प्रदर्शन.

लोककला आणि नृत्य सादरीकरण: पारंपरिक नृत्य व गीते यांना प्रोत्साहन देण्यासाठी.

मातृभाषेतून नाटकांचे सादरीकरण: भाषेच्या सौंदर्याची जाणीव करून देण्यासाठी.

समाजातील सहभाग वाढवण्यासाठी...✍️

सोशल मीडिया मोहिमा: #InternationalMotherLanguageDay ट्रेंडद्वारे भाषिक विविधतेचा प्रचार.

वेबिनार आणि चर्चासत्रे: मातृभाषेचे संरक्षण व संवर्धन याविषयी तज्ज्ञांच्या मार्गदर्शनाखाली चर्चा.

सरकार व संस्थांद्वारे कार्यक्रम: विविध भाषा संवर्धनासाठी धोरणे आखणे व प्रोत्साहन देणे.

मातृभाषा ही केवळ संवादाचे साधन नसून ती आपली संस्कृती, विचारसरणी आणि ओळख प्रतिबिंबित करणारा महत्त्वाचा घटक आहे. त्यामुळे मातृभाषेचा प्रचार व प्रसार करणे ही सर्वांची जबाबदारी आहे. शिक्षण, कला, प्रशासन आणि तंत्रज्ञान या सर्व क्षेत्रांमध्ये मातृभाषेला स्थान मिळावे यासाठी प्रत्येकाने योगदान द्यावे.

"एक भाषा हरवली तर एक संस्कृती हरवते, म्हणूनच मातृभाषेचे जतन महत्त्वाचे!"

-लेख संकलन आणि संपादन इंटरनेटवरील माहितीवरून.✍🏻

-एक पुस्तकप्रेमी आणि समाजमाध्यमकार..

#विद्यार्थीमित्र प्रा.रफीक शेख 

🎓 डॉ. ए.पी.जे.अब्दुल कलाम विद्यार्थी फाउंडेशन, परभणी.

https://www.vidhyarthimitra.com